21 günde bir alışkanlık değiştirmek veya yenisini kazanmak mümkün mü? mesela gerçekten 21 günde şekeri bırakabilir miyiz? Bugün popüler bir konudan konuşacağız. 21 günde değişeceğine güvenenleri buraya alalım,
Hazırsan başlıyorum!
Bir Diyetisyen olarak ‘Şekersiz 21 gün’ adı altında başlatılan değişim programları özellikle dikkatimi çekiyor. Biraz da algıda seçicilik diyebiliriz. Bu değişim programlarının temelini ‘Bir kişinin herhangi bir davranışı alışkanlık haline getirebilmesi için gereken süre 21 gündür.’ tezi oluşturuyor. Şekerin hayatındaki yerine biraz bakarsak; tükettikçe daha çok tüketmek istediğin ve bağımlılığa doğru giden bir alışkanlığa dönüştüğünü fark edebilirsin. Çünkü yapılan araştırmalarda bir kişinin basit şeker kullanımından sonra beynindeki bazı haz merkezlerinin elektirksel uyarılara maruz kaldığı tespit edilmiş Ve bu haz merkezleri kişinin sedatif yani ne diyoruz buna rahatlatıcı veya uyuşturucu bir madde kullanımından sonraki haz merkezleri ile aynı. Bu da demek oluyor ki şekere bir uyuşturucu madde kadar bağımlı olabilirsin.
Zararlı bir beslenme davranışını değiştirmek için böyle programları bir çözüm olarak görebilirsin. Buraya kadar her şey çok güzel olsa da aklına bir soru gelmesini isterim. Şekeri hayatımdan çıkartmam için bana 21 gün yetecek mi?
Gel bu soruya yanıt ararken en temelinden alışkanlık nedir, ve değişebilen bir şey midir buna bir bakalım.
British Journal of General Practice'de yayınlanan 2012 tarihli bir araştırmaya göre, alışkanlıklar "performansla ilişkilendirilen bağlamsal ipuçlarına yanıt niteliğinde, otomatik olarak tetiklenen eylemlerdir." Bu karmaşık tanımı biraz basitleştirelim, düzenli olarak tekrarlanan ve bilinçaltında oluşma eğiliminde olan bir davranış rutinidir.
Peki beyin, herhangi bir davranışı neden alışkanlık haline getirmek ister? Çünkü beynimiz alışkanlıkları sever. Beyin ortak eylemleri otomatikleştirdiğinde, diğer görevleri planlamak için zihinsel kaynakları daha verimli kullanmış olur. Örnek verecek olursak; arabaya bindiğinizde kemeri otomatik olarak takıyorsunuz. Bunu neden yaptığınızı veya yapma eylemini düşünmüyorsunuz. Bu da beyninizin, o anda ona yöneltilen başka bir durumu daha kolay değerlendirmesini sağlıyor.
Bu noktada beliren diğer soru ise şu: Acaba beyin bir davranışı ne kadar sürede alışkanlık haline getiriyor? Bu sorunun cevabı biraz karmaşık. 1960’lı yıllarda Maxwell Maltz adına bir plastik cerrah hastalarının yeni görünümlerine, kesilen organlarının yokluğuna alışma sürelerinin benzer olduğunu ve bu sürenin 21 güne denk geldiğini fark ediyor. Daha sonrasında kendi alışkanlıklarının gelişme süresine de baktığında benzer bir sonuç görünce, bunu o dönem yazdığı “Psiko-Sibernetik’’ adlı kitabında anlatıyor. Ancak sorun şu ki, Maxwell Maltz sadece çevresinde olup bitenleri gözlemliyor ve bir tespiti beyan ediyor. Bunun yeni bir değişikliğe uyum sağlamak için gereken minimum süre olduğunu da belirtiyor. Daha sonrasında yapılan çalışmalarda ise daha farklı veriler önümüze çıkıyor.
Avrupa Sosyal Psikoloji Dergisi'nde yayınlanan 2009 tarihli bir araştırmaya göre, bir kişinin yeni bir alışkanlık oluşturması 18 ila 254 gün arasında sürebiliyor.
Çalışmada ayrıca, yeni bir davranışın otomatik hale gelmesinin ortalama olarak 66 gün sürdüğü sonucuna da varılıyor. Bu alışma aralığının, kişiye göre ve alışkanlık haline gelecek davranışın zorluğuna göre değiştiği; alışma süresi olarak mutlak doğru bir gün sayısı olmadığı da belirtiliyor.
Örnek verecek olursam,
Çalışmadaki birçok katılımcı, sabah kahvesinden sonra 50 mekik çekmektense, kahvaltıda bir bardak su içme alışkanlığını benimsemeyi daha kolay bulup; bunu daha kısa sürede alışkanlık haline getirmiş durumda. Bu çalışma kapsamından da; alışkanlık haline gelme süresinin yapılan eylemin bireylere uyumuna göre değişkenlik gösterdiği görülebiliyor Yapılan son çalışmalara göre bu süre ortalama 270 günü de bulabiliyor.
Kısacası hayata yeni bir davranış yerleştirmek alışkanlığı kişiye uyumuna göre iki aydan dokuz aya kadar bir süre alırken; 21 günü, değişime alışmak için atılacak ilk adım olarak düşünülebilirsin.
Yani sen şeker tüketim alışkanlığını değiştirmek istiyorsan 21 gün boyunca şeker tüketmemen bu değişim için sadece bir adım olacak. Bu adımı da asla küçümsememelisin çünkü değişimler bu adımları atmakla başlıyor. Sonuç olarak anlıyorsun ki bir alışkanlık geliştirmek veya var olandan vazgeçmek için sana gerek süre en az 21 gün. Ayrıca bu değişim için gereken süre sen ve başkaları için aynı olmayacak. yeni davranış modeline alışma sürenin sana özel olduğunun kabul ederek bu işe başlamanı öneririm. ben yine de 21 günde şekeri bırakabilirim diyorsan haydi bakalım kolaylıklar diliyorum.
Kendine iyi bakıyorsun görüşmek üzere.
Opmerkingen